Pensioen 2020 deel 6: Kiezen is verliezen?

In 2020 wordt het pensioenlandschap aangepast. Volgens de plannen van Staatssecretaris Klijnsma krijgen (ex-)werknemers meer keuzevrijheid. Welke keuzes mogen we straks in de nieuwe pensioenoutlet maken? 

Rigide pensioenstelsel

Het huidige pensioenstelsel in Nederland is, in vergelijking met andere landen, rigide. Want het pensioen mag alleen levenslang periodiek worden uitgekeerd. Er mag wel worden gekozen voor variatie in de hoogte van de uitkeringen en voor uitruil. En we hebben natuurlijk het nieuwe doorbeleggen op pensioendatum. Meer keuzemogelijkheden zijn er niet. Gij zult pensioen hebben! Het doel van de nieuwe keuzevrijheid in 2020 is dat werknemers het pensioen beter kunnen afstemmen op hun persoonlijke situatie. Hierdoor kan de consumptie van het pensioen beter over de levensloop worden gespreid. Bovendien biedt het een oplossing voor mensen die (te) veel sparen voor hun oude dag. Deze nieuwe keuzevrijheid wordt gecombineerd met maatwerk om bescherming te bieden tegen verkeerde keuzes. De sociale partners en pensioenuitvoerders zullen uiteindelijk bepalen welke keuzemogelijkheden worden aangeboden. 

Premiestop of bedrag ineens

Jonge werknemers hebben vaak relatief hoge kosten. Er moet een huis worden gekocht en een gezin worden gesticht. En dat terwijl de gezinsuitgaven op latere leeftijd lager zijn en het inkomen en vermogen groter als gevolg van vermogensopbouw. Een tijdelijke premiestop voor jongere werknemers zou een oplossing kunnen zijn. Nadeel van deze optie is dat jongere werknemers cruciale pensioenopbouw missen. Bovendien leidt deze oplossing tot een afname van solidariteit binnen een pensioenfonds.

Een bedrag ineens opnemen zou volgens Klijnsma ook een oplossing kunnen zijn. Voor jongeren is dit minder wenselijk want zij hebben nog weinig pensioen opgebouwd. Ook ouderen zouden hier onder omstandigheden gebruik van kunnen maken. Zij hebben vaak relatief veel pensioen opgebouwd. Het is belangrijk dat er in dat geval een maximum opnamebedrag wordt geformuleerd. Dat laatste zal ongetwijfeld gebeuren in ons calvinistische Nederland. 

Onderzoek

De nieuwe pensioenovereenkomsten zijn grofweg in twee varianten in te delen: de premieovereenkomst en de ambitieovereenkomst. Bij de ambitieovereenkomst is er meer risicodeling en solidariteit. Hierbij wordt het lastiger om keuzemogelijkheden in te bouwen. Vanzelfsprekend is dit afhankelijk van het soort keuzevrijheid. Een bedrag opnemen ineens vanaf de pensioendatum is in beide pensioenovereenkomsten mogelijk. Er is nader onderzoek nodig over de handhaving, uitvoerbaarheid en effecten op de risicodeling. 

1 november 2016

Auteur(s) en meer informatie: