Publicatiedatum: 25 maart 2025

De invoering van een keuzerecht bedrag ineens is weer eens uitgesteld, tot op z’n vroegst 1 juli 2026.  Minister van Sociale Zaken en Werkgelegenheid Van Hijum geeft in de brief van 13 maart 2025 aan dat dit uitstel nodig is zodat deelnemers goed geïnformeerd kunnen worden over hun keuze voor een bedrag ineens. Het keuzerecht stelt deelnemers in staat om een deel van hun pensioenuitkering in één keer op te nemen. Om dit proces te vergemakkelijken, is er behoefte aan een rekentool die de financiële gevolgen van de keuze inzichtelijk maakt.

Vooronderzoek Nibud onderscheidt drie varianten van een rekentool

Het Nibud heeft een vooronderzoek verricht om de wensen voor een rekentool in kaart te brengen. Er zijn volgens het Nibud drie varianten van een tool denkbaar:

• Oriëntatietool: Deze variant brengt op kwalitatieve wijze de keuzemogelijkheden rondom pensionering in kaart en is gericht op 55- of 60-plussers. De tool geeft geen keuzebegeleiding op het keuzemoment zelf. Een dergelijke tool voldoet niet aan de wensen binnen de sector.
• Beperkte rekentool: Deze variant biedt ondersteuning in de besluitvormingsfase maar kan geen bedragen omrekenen naar een andere ingangsdatum. De deelnemer moet zelf de bedragen invoeren. Het resultaat kan worden weergegeven met een risicometer in plaats van exacte bedragen.
• Uitgebreide rekentool: Deze variant biedt ondersteuning bij de besluitvorming en kan wel bedragen indicatief omrekenen naar een andere ingangsdatum. De tool is echter complexer en vraagt meer input van de deelnemer.

Het Nibud adviseert om in de tool ten minste aandacht te besteden aan vijf onderdelen:

1. Algemene informatie over een bedrag ineens.
2. De mogelijkheden van een bedrag ineens, zoals hoogte en tijdstip.
3. Effecten en risico’s, zoals invloed op belasting en toeslagen.
4. Alternatieve keuzes bij de ingang van de pensioenuitkering en waarschuwingen voor stapeling van keuzes.
5. Doorverwijzing naar pensioenuitvoerders, derde pijler aanbieders en adviseurs voor concrete besluitvorming.

Eenvoud en gebruiksgemak zijn essentieel voor het succes van de tool

Het onderzoek benadrukt dat de uiteindelijke tool eenvoudig moet zijn en gemakkelijk te gebruiken, vooral voor kwetsbare doelgroepen. Te complexe tools kunnen leiden tot fouten en verkeerde conclusies. Daarom moeten hulpmiddelen aanwezig zijn die de deelnemer begeleiden bij het opzoeken van de juiste gegevens, vooral omdat automatische deling van gegevens (door Belastingdienst, verzekeraars, pensioenuitvoerders) met het Nibud wettelijk niet is toegestaan.

Het Nibud benoemt overigens nog wel de mogelijkheid om de tool (tegen betaling) aan te bieden bij uitvoerders. Uitvoerders die daarvoor kiezen zouden de tool kunnen integreren in hun eigen keuzeomgeving en eventueel extra functionaliteiten kunnen toevoegen. Verder is automatische gegevensuitwisseling met andere pensioenuitvoerders, in opdracht van de deelnemer, wettelijk toegestaan. Voor pensioenuitvoerders kan een tool voor het bedrag ineens ondersteunend zijn in de keuzebegeleiding die zij moeten bieden bij de keuze voor een bedrag ineens. De tool voor het keuzerecht bedrag ineens ontslaat pensioenuitvoerders echter niet van hun wettelijke verplichting om adequate keuzebegeleiding te bieden.

Vervolgfase

De ontwikkeling van de rekentool duurt naar verwachting ongeveer acht tot tien maanden, waardoor de tool begin 2026 operationeel zou kunnen zijn, aldus de Minister. Hoewel de tool geen volledige steun biedt voor alle specifieke (toeslagen)regelingen, zal de tool hij algemene ondersteuning voor het keuzerecht bedrag ineens bieden. Voor specifieke gevolgen van het bedrag ineens voor toeslagen, kunnen deelnemers de bestaande rekentool op de site van de Belastingdienst gebruiken.

Deelnemers die gebruik willen maken van het bedrag ineens zullen voorlopig nog geduld moeten hebben. Nadat de pensioenuitkeringen zijn begonnen, is een opname van het bedrag ineens niet meer mogelijk. Het is daarom wenselijk dat het keuzerecht spoedig in werking treedt. Ik sluit een verdere vertraging echter niet uit, aangezien de huidige focus in de pensioenwereld gericht is op de Wet toekomst pensioenen.