Invaren van pensioenaanspraken wordt de norm

Sociale partners en het kabinet geven er de voorkeur aan om bestaande aanspraken en -rechten zoveel mogelijk bij elkaar te houden. In dat verband dienen bestaande pensioenaanspraken en -rechten in beginsel te worden omgezet naar de nieuwe pensioenregeling (‘invaren’). Belangrijk: invaren speelt alleen bij pensioenfondsen, niet bij verzekeraars en premiepensioeninstellingen. Leidt invaren tot onevenredig nadeel voor (een deel van) de belanghebbenden, dan kan het pensioenfonds gemotiveerd besluiten om niet in te varen. De wetgever zal de waarderingsmethoden vastleggen voor het omrekenen van bestaande pensioenaanspraken en -rechten naar het nieuwe pensioencontract.

Transitieplan

Werkgevers worden wettelijk verplicht om een transitieplan op te stellen. Is een werkgever aangesloten bij een bedrijfstakpensioenfonds, dan rust deze verplichting op de partijen die de pensioenregeling zijn overeengekomen. Bij het opstellen van een dergelijk transitieplan zal het wettelijke transitiekader in acht genomen dienen te worden. Onderdeel van het wettelijke transitiekader is een standaard transitiepad waarin invaren in beginsel wordt voorgeschreven.

Besluitvorming pensioenfonds

Indien sociale partners overeenstemming hebben bereikt over het invaren, dan dient hiertoe een verzoek te worden ingediend bij het pensioenfonds. Het pensioenfonds dient in haar besluitvorming de belangen van belanghebbenden evenwichtig te behartigen. Om te beoordelen of sprake is van een evenwichtige transitie stelt het pensioenfonds een analyse op waarin voor alle leeftijdscohorten binnen het fonds het netto profijt van de (gehele) transitie wordt berekend (inclusief de compensatie). Indien het netto profijt van de transitie voor bepaalde leeftijdscohorten of deelnemersgroepen binnen het fonds (aanmerkelijk) positief of negatief is, dan dient het pensioenfonds dit uit te leggen. Indien invaren tot onevenredig nadeel zou leiden voor (een deel van) de belanghebbenden kan het pensioenfonds – na afstemming met sociale partners – afwijken van het standaard transitiepad door niet in te varen. In dat geval dient het pensioenfonds gemotiveerd aan te geven dat invaren niet proportioneel is.

Waarderingsmethoden bij invaren

Invaren gebeurt via een collectieve waardeoverdracht. Als gevolg van het invaren worden de regels van het nieuwe pensioencontract ook van toepassing op de ingevaren aanspraken en –rechten. De wijze waarop bestaande aanspraken en rechten omgerekend worden naar het nieuwe pensioencontract wordt wettelijk voorgeschreven.

Het pensioenfonds zal zijn keuze om al dan niet in te varen en de gebruikte waarderingsmethode moeten kunnen onderbouwen. Uiteindelijk is het DNB die toetst in hoeverre de keuzes van een pensioenfonds voldoen aan de eisen die de Pensioenwet daaraan stelt. Interessante vraag daarbij is in hoeverre DNB op de stoel van het pensioenfonds kan en wil zitten, indien het fonds besluit om niet in te varen. 

Strijd met eigendomsrecht?

In de hoofdlijnennotitie staat dat de wetgever in de toelichting op het wettelijk transitiekader een juridisch sluitende onderbouwing opneemt voor het gebruik van het standaard transitiepad. Indien decentrale partijen dit standaardpad volgen, kunnen zij bij hun onderbouwing en verantwoording van dit besluit een verwijzing opnemen naar deze toelichting. De tijd zal uitwijzen of een verwijzing naar deze toelichting in alle situaties afdoende is om te ontkomen aan eventuele aansprakelijkheid wegens het maken van een inbreuk op het eigendomsrecht.

23 juni 2020